زیبایی همیشه از مسائل مهم و قابل توجه برای بشر بوده است به گونه‌ای که اقدامات متعددی برای بدست آوردن آن انجام می‌گیرد. امروزه اکثر افراد جامعه به دنبال دستیابی به درجه‌ای از زیبایی هستند و درنتیجه صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی به یکی از بزرگترین صنایع موجود تبدیل شده است. با توجه به نفوذ مواد شیمیایی صنعتی به اقلام مصرفی مردم، این صنعت نیز هر روزه برای جلب رضایت بیشتر مصرف کنندگان خود و ایجاد ویژگی های جدید در محصولات به استفاده هر چه بیشتر از مواد شیمیایی پرداخته است. اما این صنعت چگونه و چرا از این مواد استفاده می‌کند؟در این مطلب انجمن زنجیره ارزش سیلیکان به این موضوع می‌پردازد.
صنایع آرایشی بهداشی
لوازم آرایشی برای داشتن ظاهری زیبا استفاده می‌شوند. آرایش قرن‌ها است که وجود دارد. اولین افرادی که از لوازم آرایشی برای افزایش زیبایی خود استفاده کردند مصری‌ها بودند. در آن زمان آرایش تنها رنگ چشمی ساده بود. آرایش روزانه نقش مهمی را برای مردان و زنان ایفا می‌کند. لوازم آرایشی را می توان در فرم ارگانیک و ضد حساسیت تولید کرد تا خواسته های کاربران را برآورده کند. آرایش به عنوان کمک به زیبایی برای تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از مردم می‌خواهند جوان و جذاب بمانند. به همین عمت در طی چند سال اخیر اهمیت لوازم آرایشی رو به افزایش است.
امروزه طیف وسیعی از محصولات آرایشی و بهداشتی به بازار عرضه می‌شود که هر کدام مواد اولیه و ترکیبات خاص خود را دارد، به راحتی می‌توان گفت تنها در امریکا حدود 12500 ترکیب شیمیایی مختلف وجود دارد که آنها برای تولید محصولات آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تحقیقات نشان داده‌اند که به طور معمول یک محصول آرایشی از 15 الی 50 نوع ماده شیمیایی مختلف تشکیل می‌شود. با در نظر گرفتن این مساله که محصولات آرایشی جایگاه ویژه‌ای در زندگی روزمره افراد جامعه پیدا کرده است، می‌توان تخمین زد هر فرد روزانه به طور میانگین 9 تا 15 محصول مختلف آرایشی و بهداشتی را مصرف می‌کند.
مواد مورد استفاده در محصولات آرایشی بهداشتی
در صنایع آرایشی و بهداشتی از مواد متعددی برای تولید محصولات استفاده می‌شود که در این بخش به هر کدام اشاره خواهیم کرد:
آب: اصلی ترین ماده‌ای که در انواع محصولات همچون شامپوها، کرم‌ها، لوسیون بدن، دئودورانت وجود دارد آب است. در واقع آب را به عنوان حلال در این محصولات در نظر می‌گیرند. آب مصرفی می‌بایست حتما به صورت آب مقطر و عاری از هر گونه میکروب و آلاینده باشد.
امولسیفایر: با توجه به ماهیت محصولات آرایشی که به صورت امولسیون یعنی ذرات پراکنده روغن در آب یا برعکس است، وجود امولسیفایرها برای ایجاد محصولی کاملا یکنواخت و همگن ضروری است. به عبارت دیگر ظاهر یکدست انواع کرم‌ها و شامپوها به دلیل حضور این نوع از مواد شیمیایی است.
مواد نگهدارنده: از مهم ترین ترکیبات شیمیایی که باعث افزایش طول عمر محصولات آرایشی می‌شود، مواد شیمیایی با عنوان نگهدارنده‌ها هستند. هدف از افزودن این ترکیبات جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها در محصولات آرایشی و مراقبت از بهداشت مصرف کننده است. هر نوع از محصول آرایشی با توجه به دیگر ترکیبات موجود در آن به درصد مشخصی از نگهدارنده نیاز دارد که این مقدار متغیر است. با توجه به اینکه بیشتر میکروب ها در محیط آبی فعال هستند این نوع از مواد شیمیایی برای تاثیرگذاری بیشتر باید به صورت محلول در آب باشند.
غلظت دهنده ها: این نوع از مواد شیمیایی مصرفی در لوازم آرایشی باعث ایجاد قوام در محصولات می‌شود که می‌توان آن ها را به چهار نوع تقسیم نمود.
غلظت دهنده های چرب مانند الکل ستیل، استاریک اسید و واکس کارنوبا که در دمای اتاق جامد بوده و غلظت طبیعی خود را به محصول می بخشد.
غلظت دهنده های طبیعی که اغلب به صورت پلیمرهای جاذب آب هستند مانند گوارگام، زانتان گام، ژلاتین و هیدروکسی اتیل سلولز که باعث تورم و افزایش ویسکوزیته محصولات می‌شوند.
غلظت دهنده های معدنی که در واقع طبیعی هستند و به منظور افزایش ویسکوزیته محصولات، آب و روغن محیط را جذب می‌کنند ولی نتیجه نهایی ایجاد شده روی محصولات متفاوت با غلظت دهنده های طبیعی است. منیزیم آلومینیوم سیلیکات، سیلیکا و بنتونیت نمونه ای از غلظت دهنده های معدنی هستند.
دسته دیگر به عنوان غلظت دهنده های مصنوعی هستند که در محصولات کرمی و لوسیون‌ها کاربرد دارد. نمونه این دسته پلیمر اسید اکریلیک و ستیل پالمیتات است.
سیلیکون در لوازم آرایشی و بهداشتی
سیلیکون در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست یافت می‌شود. این ترکیب را می‌توان معمولاً به صورت دی‌متیکون، سیکلومتریک، آمودیمتیکون روی مشخصات محصولات شناسایی کرد. سیلیکون در لوازم آرایشی و بهداشتی معمولاً به‌عنوان لایه پوشاننده استفاده می‌شود. به عبارت دیگر سیلیکون یک لایه محافظ بین پوست و هوا ایجاد است. این مانع با محافظت از پوست در برابر عوامل استرس‌زا خارجی مانند آلودگی هوا به سلامت آن کمک می‌کند. از سوی دیگر با جلوگیری از هدر رفتن رطوبت پوست، مانع از خشکی و پیری پوست می‌شود.
سیلیکون همچنین بافت لغزنده‌ای را ایجاد می‌کنند. این بافت لغزنده به محصولاتی مثل بهترین کرم پودر کمک می‌کند تا به‌راحتی روی پوست یا مو پخش شوند و حالتی نرم و ابریشمی روی پوست ایجاد کنند. سیلیکون در لوازم آرایشی و بهداشتی به‌طور موقت ظاهر خطوط ریز و چین و چروک ها را می‌پوشانند و پوست را صاف‌تر و نرم‌تر نشان می‌دهد. در پزشکی، از سیلیکون برای التیام جای زخم و تسکین و محافظت از زخم استفاده می‌شود.
زنجیره هایی که در برخی از پلیمر های سیلیکون وجود دارد، آن را به ترکیبی آب گریز تبدیل کرده است. علاوه بر این به دلیل وجود همان زنجیره ها که اغلب شامل گروه های متیل هستند، ایجاد پیوند این پلیمر با دیگر مواد شیمیایی سخت می‌شود و اجازه نمی‌دهد که به سطوح بچسبد. از نظر حل پذیری در آب، برخی سیلیکون‌ها حل پذیر نیستند، لذا مانند لایه‌ای شفاف روی سطحی که مورد استفاده قرار گرفته‌اند را می‌پوشانند و خواصی همچون براقی یا غیر چسبندگی را به سطح مورد استفاده می‌دهند. از دیگر گونه های ترکیبی سیلیکون می‌توان به دی‌اکسید سیلیکون اشاره داشت که استفاده بسیاری در صنایع غذایی دارد.
آیا لوازم آرایشی و بهداشتی ضرر دارند؟
لوازم آرایشی شامل محصولات متعددی هستند. برخی از این موارد می‌توانند در برخی افراد مشکلات سلامتی ایجاد کنند. سوزش پوست، چشم یا واکنش های آلرژیک از نمونه های آن محسوب می‌شوند. این نوع مشکلات معمولاً کوتاه مدت هستند و در صورت توقف استفاده از محصول برطرف می‌شوند. مضر بودن یا نبودن لوازم آرایشی و بهداشتی به صورت کامل مشخص نیست. عدم اطمینان وجود دارد زیرا بسیاری از محصولات و اجزای آن به طور کامل آزمایش نشده‌اند. همچنین مواد آرایشی که مورد آزمایش قرار می‌دهند، همیشه نتایج ساده یا واضح ارائه نمی‌دهند.
به عنوان مثال، برخی از مواد موجود در لوازم آرایشی در مقادیر زیاد (یا در غلظت های بالا) سمی هستند. اما میزان استفاده از این مواد در لوازم آرایشی معمولا بسیار کمتر از آن چیزی است که در مطالعات باعث ایجاد عوارض بد شده است.
جمع‌بندی
زیبایی همیشه از مسائل مهم و قابل توجه برای بشر بوده است به گونه‌ای که اقدامات متعددی برای بدست آوردن آن انجام می‌گیرد. امروزه اکثر افراد جامعه به دنبال دستیابی به درجه‌ای از زیبایی هستند و درنتیجه صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی به یکی از بزرگترین صنایع موجود تبدیل شده است. لوازم آرایشی برای داشتن ظاهری زیبا استفاده می‌شوند. آرایش قرن‌ها است که وجود دارد. اولین افرادی که از لوازم آرایشی برای افزایش زیبایی خود استفاده کردند مصری‌ها بودند. در آن زمان آرایش تنها رنگ چشمی ساده بود. آرایش روزانه نقش مهمی را برای مردان و زنان ایفا می‌کند. لوازم آرایشی را می توان در فرم ارگانیک و ضد حساسیت تولید کرد تا خواسته های کاربران را برآورده کند. آرایش به عنوان کمک به زیبایی برای تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از مردم می‌خواهند جوان و جذاب بمانند. به همین عمت در طی چند سال اخیر اهمیت لوازم آرایشی رو به افزایش است.
